نقدشوندگی! یکی از مهمترین ویژگیهای سرمایهگذاری در بورس است.
سال 99 از جمله سالهایی است که نقش پررنگی در تاریخ بورس ایران ایفا میکند و روند معاملاتی آن برای سالها در خاطر فعالین بازار سرمایه خواهد ماند. در شش ماه نخست سال 99، شاهد رشد رویایی بسیاری از نمادهای بازار سرمایه بودیم. روزهایی که کمتر کسی حاضر به فروش سهام خود بود و سرمایهگذاران برای کسب سود بیشتر، هر روز در صفهای خرید نمادهای مختلف به سر میبردند.
در اواسط مرداد ماه با شروع ریزش بازار، سهمهایی که تا چند هفته قبل خرید آنها غیرممکن به نظر میرسید، قفل در صفهای فروش شدند. فشار عرضه، نبود تقاضا، و از دست رفتن ویژگی مهم بازار سرمایه یعنی نقدشوندگی، بیانگر حال آن روزهای بازار بود.
سؤالی که در اینجا مطرح میشود این است که در شرایط این چنینی، فشار عرضه یا تقاضا، چطور باید شرایط بازار را متعادل کرد و از نوسانات شدید آن جلوگیری نمود؟
بازارگردان کیست و کارکرد آن در بورس چیست؟
وجود نوسانهای شدید، قفل شدن نمادها در صفهای خرید و فروش و افزایش فاصله بین قیمت خرید و فروش در نمادهای کم معامله شده بازار و… ، امیدواریها و دلسردیهای کاذبی در میان سرمایهگذاران، به ویژه تازهواردان ایجاد میکند.
از سوی دیگر، عموم سرمایه گذاران در بورس، اطلاعات و دانش کافی برای بررسی و تحلیل بازار را ندارند. همین امر سبب تشدید رفتارها و عکسالعملهای هیجانی در بازار است. لذا نیاز به یک رکن کاهنده این هیجانات و معضلات در بورس به خوبی حس میشود.
در بورس کشورهای توسعه یافته نقش این رکن بسیار پر رنگ و تأثیرگذار است، این نهاد را Market Maker مینامند.
در بورس ایران نیز خوشبختانه نیاز به این نهاد احساس شده و قوانینی در جهت توسعه آن شکل گرفته است. این رکن در بازار سرمایه، بازار گردان نامیده میشود
برای افزایش اطلاعات خود در این حوزه می توانید ویدئو آموزشی تهیه شده توسط رسانه آموزشی بازارهای مالی بورسار را مشاهده کنید.
. . . مشاهده ویدئوی مفهوم بازارگردان را به شما پیشنهاد می کنیم . . .
بازارگردانی سهام
بازارگردان، اشخاص حقیقی یا حقوقی و صندوقهای سرمایهگذاری هستند، که نقدینگی فراوانی دارند و به قصد کسب سود، روانتر کردن معاملات و افزایش نقدشوندگی سهم، اقدام به خرید و فروش سهام شرکت می کنند.
بازارگردان، منابع مالی کافی و تعداد زیادی سهام شرکت را در اختیار دارد. این دو عامل باعث میشود، بازارگردان در جهت کاهش هیجان در معاملات و افزایش نقدشوندگی معاملات سهم عمل کنند.
اصطلاحهای مربوط به بازارگردانی
«سبا»:: مخفف سازمان بورس و اوراق بهادار است.
«دامنه مظنه»: منظور حداکثر درصد اختلاف بین سفارش خرید و فروش هر سهم است که بازارگردان آن نماد در سامانه معاملاتی ثبت میکند. این درصد با توجه به قیمت سفارش خرید محاسبه میشود.
«حداقل سفارش انباشته»: حداقل تعداد اوراق بهاداری که بازارگردان سهم موظف است در سفارش خرید و فروش خود در سامانه معاملات بورس ثبت کند.
«حداقل معاملات روزانه»: حداقل میزان سهامی که اگر بازارگردان، آن تعداد سهم را در یک روز معاملاتی معامله کند، میتواند در آن جلسه معاملاتی از انجام تعهدهای خود، خودداری نماید.
اجرای بازارگردانی ازجمله راههای کاهش نوسانهای شدید، تثبیت و تعادل بازار است.
پنج وظیفه اصلی بازارگردان سهام
1. خریدار در صفهای فروش و فروشنده در صفهای خرید
2. افزایش نقدشوندگی سهام
3. معامله حداقل حجم مشخصی از سهم
4. کاهش هیجانهای معاملات و جلوگیری از نوسانات شدید قیمت
5. کاهش شکاف قیمت خرید و فروش که منجر به کاهش هزینه معاملاتی میشود.
امتیازهای سازمان بورس برای بازارگردانها
1. ایستگاه معاملاتی جداگانه
2. تخفیف کارمزد معاملات در مقایسه با معاملات معمول.
شرایط دریافت مجوز بازارگردانی
1. پمتقاضی مجوز بازارگردانی موظف است تقاضای خود را براساس فرم پیوست ارائه دهد که حاوی تعهدهای او درباره دامنه مظنه است.
2. بازارگردان باید طبق مقررات، ایستگاهی را به معاملات اختصاص دهد و مسئول انجام معاملات است.
3. بازارگردان موظف است همه معاملات سهم، دریافتها، پرداختها، هزینهها و درآمدهای مرتبط با بازارگردانی را در سر فصل حسابهای جداگانه ثبت نماید و در مقاطع سه ماهه به سبا و بورس گزارش کند.
4. بازارگردان برای هر نماد به صورت جداگانه مجوز بگیرد.
5. بازارگردان باید دارای حداقل سرمایهای باشد که هیئت مدیره سبا میزان آن را تعیین میکند.
6. سازمان بورس حداکثر 15 روز پس از دریافت تقاضای مجوز بازارگردانی، پیشنهاد خود را به سبا ارائه میکند.
7. مجوز بازارگردانی حداکثر یک سال اعتبار دارد و تمدید شدنی است.
ضوابط انجام معاملات اوراق بهادار از طرف بازارگردان
1. ثبت قیمت در دامنه مجاز نوسان.
2. انجام فعالیت بازارگردانی با کد بازارگردان.
3. اختلاف قیمت بین کمترین خرید و بیشترین فروش، حداکثر برابر دامنه مظنه.
4. حجم سفارشها باید برابر بوده و معادل یا بیشتر از حداقل سفارش انباشته باشند.
5. کمتر نبودن حداقل موجودی اوراق بهادار بازارگردان در مدت بازارگردانی سهم، از پنج برابر «حداقل معاملات روزانه» در فاصله زمانی ۱۰ روزه.
در چه شرایطی بازارگردان از انجام وظایف خود معاف است؟
1. اگر حجم معاملاتی بازارگردان بر روی اوراق بهادار در یک روز معاملاتی، برابر یا بیشتر از حداقل معاملات روزانه باشد.
2. اگر نماد مدنظر بسته باشد.
3. اگر قیمت سهم در پنج جلسه معاملاتی متوالی از سه برابر دامنه مجاز نوسانی بیشتر باشد، در یک جهت تغییر کند و عرضه و تقاضای نماد هم به تعادل نرسیده باشد.
4. اگر مقررات انجام معاملات سهام تغییر کند، مخصوصاً اگر درباره دامنه مجاز نوسان باشد و آن محدودتر شده باشد، بازارگردان ظرف مدت 10 روز می تواند تقاضای ابطال مجوز بازارگردانی کند و آن را به بورس ارائه نماید. در این شرایط تعهدهای بازارگردان از آغاز جلسه معاملاتی پس از ارائه تقاضا، معلق و تا زمان تصمیم نهایی بورس منقضی میشود. بورس موظف است موضوع را به سبا گزارش کند.
احکام مربوط به بازارگردانهای متخلف
1. تذکر کتبی بدون درج در پرونده.
2. تذکر کتبی و درج در پرونده.
3. پرداخت همه یا قسمتی از کارمزد معاملهها و هزینه ایستگاه معاملاتی.
4. تعلیق فعالیت بازارگردانی در نماد مربوط به مدت حداکثر دو سال.
5. لغو مجوز بازارگردانی در نماد مربوط.
6. محرومیت دریافت مجوز بازارگردانی حداکثر به مدت دو سال.
7. لغو همه یا بخشی از امتیازهای بازارگردان که به دلیل فعالیت بازارگردانی، به او تعلق گرفته است.
در این مطلب به تشریح مفهوم بازارگردانی پرداختیم و شرایط، قوانین و محدودیتهای بازارگردانان را نیز برشمردیم.
مطلب “منظور از بازارگردانی سهام چیست” توسط آقای مجتبی سلطانی مدرس، کارشناس و تحلیلگر بازار سرمایه در مجموعه آموزشی بازارهای مالی بورسار تهیه شده است.
0 پاسخ به "منظور از بازارگردانی سهام چیست؟"